ฉัตร คือ เครื่องสูงสำหรับแขวน ปักตั้ง ใช้เชิญเข้ากระบวนแห่เป็นเกียรติยศ ฉัตร รูปร่างคล้ายร่มซ้อนกันขึ้นไปเป็นชั้น ๆ ชั้นบนมีขนาดเล็กกว่าชั้นล่างลดหลั่นกันไปโดยลำดับฉัตร ฉัตร ถือเป็นของสูง เปรียบเสมือนสวรรค์ซึ่งเป็นศูนย์รวมจักรวาล
ประเพณีไทย ใช้ฉัตรเป็นเครื่องประกอบเกียรติยศ ของพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์ ตามหลักฐานบันทึก มีการใช้ฉัตรเป็นเครื่องหมายประกอบเกียรติยศ มาตั้งแต่กรุงศรีอยุธยา
ฉัตรมีอยู่ 2 ประเภท คือ ฉัตรแขวนหรือปัก กับฉัตรตั้งในพิธีหรือเชิญไปในขบวนแห่ เพื่อเป็นเครื่องประกอบเกียรติยศ ฉัตรแขวนหรือปัก เป็นฉัตรเดี่ยวมีอยู่ 4 ชนิดคือ เศวตฉัตร (ฉัตรขาว) ฉัตรขาวลายทอง ฉัตรตาด และฉัตรโหมด
ฉัตรแต่ละชนิดมีชั้นและสี ใช้สำหรับแสดงอิสริยยศต่างกันคือ
เศวตฉัตร เป็นฉัตรผ้าขาวทรงกว้างมี 4 แบบคือ นพปฎลมหาเศวตฉัตร เป็นฉัตร 9 ชั้น สำหรับพระมหากษัตริย์ที่ทรงรับพระบรมราชาภิเษก ตามโบราณขัตติยราชประเพณีแล้ว เรียกกันโดยย่อว่า พระมหาเศวตฉัตร พระสัปตปฎลเศวตฉัตร เป็นฉัตร 7 ชั้น สำหรับพระอิสริยยศของพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชชนนี และสมเด็จพระยุพราช เบญจปฎลเศวตฉัตรเป็นฉัตร 5 ชั้น พระราชวงศ์ที่ดำรงพระยศเจ้าฟ้า พระมเหสีชั้นพระราชเทวี และพระอัครชายาเธอ กับสกลมหาสังฆปริณายก ที่ได้รับสมณุตมาภิเษกเป็น สมเด็จพระมหาสมณเจ้า
ฉัตรขาวลายทอง เป็นฉัตร 5 ชั้น พื้นขาวเขียนลายทองห้อยจำปาทอง เป็นฉัตรสำหรับพระบรมราชวงศ์ ชั้นพระองค์เจ้าที่ดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าต่างกรม ชั้นสมเด็จกรมพระยา
ฉัตรตาด มี 2 แบบคือ ฉัตรตาดขาวห้าชั้น เป็นฉัตรสำหรับพระราชโอรส พระราชธิดา ของพระมหากษัตริย์ ที่ดำรงพระยศพระองค์เจ้าต่างกรมชั้นกรมพระ ฉัตรตาดเหลืองห้าชั้น สำหรับพระราชโอรส พระราชธิดา ของพระมหากษัตริย์ที่ดำรงพระยศพระองค์เจ้าต่างกรมชั้นกรมหลวง กับเป็นฉัตรสมเด็จพระสังฆราชเจ้า
ฉัตรโหมด มี 5 แบบคือ ฉัตรโหมดขาวห้าชั้น ฉัตรโหมดเหลืองห้าชั้น ฉัตรโหมดทองห้าชั้น ฉัตรโหมดเงินสามชั้น และ ฉัตรโหมดทองสามชั้น ฉัตรแต่ละแบบ ใช้ประกอบอิสริยยศ ของเจ้านายต่างกันตามพระอิสริยศักดิ์