3 ก.ค.67 - เจอในไทย ค้นพบ “ดอกดินเขาหินปูน” พืชวงศ์ขิงข่าชนิดใหม่ของโลก มีดอกขนาดใหญ่ โดดเด่นสวยงามสีขาวปนม่วง มีเฉพาะที่รอยต่อขอนแก่น – ชัยภูมิของประเทศไทย ผลงานนักวิจัยจาก NSM - มหิดล - กรมอุทยานฯ ข้อมูลพบเสี่ยงสูญพันธุ์
ผศ.ดร.รวิน ระวิวงศ์ ผอ.องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) หรือ NSM เปิดเผยข่าวดีอีกครั้งของแวดวงความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทย ระบุว่า ดร.ณัฐพล นพพรเจริญกุล นักวิจัยด้านพฤกษ์ศาสตร์ สำนักวิชาการพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา NSM ได้ร่วมกับคณะอาจารย์และนักศึกษาจากภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และเจ้าหน้าที่จากกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ค้นพบ “ดอกดินเขาหินปูน” ชนิดใหม่ของโลก บริเวณพื้นที่รอยต่อของจังหวัดขอนแก่นและชัยภูมิ
โดย “ดอกดินเขาหินปูน” มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Kaempferia calcicolaNoppornch. เป็นพืชสกุลเปราะหอม วงศ์ขิงข่า (Zingiberaceae) จัดเป็นพืชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการสูญพันธุ์และพบเฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น โดย NSM เตรียมดำเนินการศึกษาวิจัยต่อยอดด้านการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนต่อไปเพื่อไม่ให้สูญพันธุ์
“การค้นพบดอกดินเขาหินปูนแสดงให้เห็นถึงความหลากหลายของพืชพรรณและความสำคัญของระบบนิเวศเขาหินปูนที่กำลังถูกคุมคามอย่างต่อเนื่องในปัจจุบันและมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการศึกษาด้านความหลากหลายทางชีวภาพและอนุกรมวิธานพืชในประเทศไทย ซึ่งเป็นงานวิจัยพื้นฐานสามารถพัฒนาต่อยอดในหลายสาขารวมถึงการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน ตลอดจนสร้างความตระหนักด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรก่อนที่จะสูญพันธุ์ไปจากโลกนี้”
ดร.ณัฐพล นพพรเจริญกุล นักวิจัยด้านพฤกษ์ศาสตร์ NSM บอกว่า “ดอกดินเขาหินปูน” ถูกค้นพบครั้งแรกบริเวณยอดเขาและหน้าผาของภูเขาหินปูนในเดือน พ.ค.2566 ดอกของพืชดังกล่าวมีลักษณะทางสัณฐานวิทยาที่แปลกตา โดยมีเยื่อเหนืออับเรณู (anther crest) ขนาดใหญ่และโดดเด่น ต่างจากดอกดินสกุลเปราะ สกุลย่อยโพรแทนเธียมทุกชนิดที่รู้จักมาก่อน โดยต่อมาได้ลงพื้นที่สำรวจเพิ่มเติมในเดือน ส.ค.2566 เพื่อศึกษาลักษณะของลำต้นเทียมและใบในถิ่นที่อยู่ธรรมชาติ และนำตัวอย่างพืชมาทำการศึกษาวิเคราะห์ทางด้านเซลล์พันธุศาสตร์ ขนาดจีโนม และลักษณะทางสัณฐานวิทยาอย่างละเอียดในห้องปฏิบัติการ ที่คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เพื่อชี้แจงความชัดเจนในการระบุขอบเขตของชนิดและสถานะทางอนุกรมวิธาน จากหลักฐานทางเซลล์พันธุศาสตร์ร่วมกับลักษณะทางสัณฐานวิทยา เผยให้เห็นอย่างชัดเจนว่า “ดอกดินเขาหินปูน” เป็นพืชชนิดใหม่ของโลก และเป็นดอกดินสกุลเปราะ สกุลย่อยโพรแทนเธียมชนิดที่ 15 ของประเทศไทย จาก 16 ชนิดทั่วโลก
สำหรับการค้นพบ “ดอกดินเขาหินปูน” พืชวงศ์ขิงข่าชนิดใหม่ของโลก ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ผ่านบทความทางวิชาการเรื่อง Cytotaxonomy of Kaempferia subg. Protanthium(Zingiberaceae) supports a new limestone species endemic to Thailand ตีพิมพ์ในวารสารระดับนานาชาติ Willdenowia (Q1) ประเทศเยอรมัน ฉบับที่ 54 หน้า 121–149 วันที่ 28 มิ.ย.2567