วัตถุมงคลทำด้วยโลหะเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2.5 ซ.ม.บนเหรียญ มีรูปคล้ายเทพยดาปิดตา ด้านหลังบรรจุยันต์ดวง รายล้อมด้วยราหู 8 ตน ว่ากันว่า รูปแบบของเหรียญนี้มีที่มาจาก คุณกำจร สถิรกุล อดีตผู้ว่าการ ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ซึ่งท่านเป็นผู้ชื่นชอบพุทธศิลป์ได้นำรูปแบบเหรียญนี้มอบแด่พล.ต.ต.ขุนพันธรักษ์ ราชเดช ผู้สร้างเหรียญพังพะการครั้งแรกในปี 2532 เหรียญพังพะการ ถูกสร้างขึ้นเป็นวัตถุมงคลที่เกี่ยวข้องกับการสร้างและบูรณะศาลหลักเมืองนครศรีธรรมราช ที่ได้มีการสร้าง พระผงสุริยันต์ จันทรา จตุคามรามเทพ ด้วยความเกี่ยวข้องกันของตำนานการเกิดขึ้นของ พังพะการ และจตุคามรามเทพ ประกอบกับวัตถุประสงค์การสร้าง ทำให้เหรียญพังพะการ ได้รับความนิยม โดยเฉพาะเมื่อเหรียญถูกนำไปใช้ได้เกิดประสบการณ์โดยเฉพาะด้านการค้าขาย การทำธุรกิจ จนได้รับการยกย่องเป็น เหรียญแห่งความโชคดี
พังพะการ คือใคร ? ตามตำนาน พังพะการ หรือขุนพังพะการ คือ นักรบในตำนานแห่งอาณาจักรศรีวิชัย
คุณอภินันท์ คมขำ ผู้ศึกษาพิธีกรรมและวิถีพุทธพิธีตามแบบสำนักเขาอ้อ เล่าว่า พังพะการ เกิดในตระกูลชาวนา บ้านเรือนอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ขององค์พระบรมธาตุ ขณะยังเป็นทารก พ่อแม่ได้ออกทำนาโดยผูกเปลไว้โคนต้นไม้ มีงูบองหลา (งูจงอาง) ตัวใหญ่มาขดพันรอบเปลไว้ พ่อแม่จึงได้รีบวิ่งมาดูปรากฏว่าทารกน้อยยังคงนอนหลับอยู่ แต่ที่น่าอัศจรรย์ใจนั้น ปรากฎว่าที่ข้างตัวทารก มีลูกแก้วสวยงามวางอยู่ เชื่อว่างูจงอางตัวนั้นแท้ที่จริงเป็นงูเทวดาคาบแก้วมาให้ เมื่อพังพะการเติบโตเจริญวัยด้วย มีบุคลิกความเป็นผู้นำ และสติปัญญาเหนือเด็กทั่วไปสนใจใฝ่ศึกษาวิชาคาถาอาคมแสดงอิทธิฤทธิ์ให้เห็นเป็นประจักษ์อยู่บ่อย
วันหนึ่่งเล่นสู่รบออกศึกกับเพื่อน โดยพังพะการ ตั้งตัวเป็นนายทัพ ครั้งหนึ่งเล่นปิดล้อมจับข้าศึกกันกำหนดว่าถ้าพวกข้าศึกตีหักแหกออกไปด้านใด ผู้รับผิดชอบด้านนั้นมีโทษถึงประหาร ต่อมาข้าศึกหลบหนีออกไปทางด้านเด็กคนหนึ่ง พังพะการจึงเอาดาบไม้พาเข (ไม้เนื้ออ่อน) ทำท่าตัดศีรษะเพื่อนเด็กตามโทษทัณฑ์ ปรากฎเหตุอัศจรรย์ขึ้นด้วยเหตุว่า เด็กคนนั้นคอขาดกระเด็นเหมือนถูกฟันด้วยดาบจริง พ่อแม่เด็กจึงนำความขึ้นฟ้องร้องต่อพระเจ้าศรีธรรมโศกราช พระองค์ทรงไต่สวนได้ทราบถึงเหตุน่าพิศวงนั้น จึงพระราชทานทรัพย์เป็นค่าทำขวัญแก่พ่อแม่เด็ก และรับเอาพังพะการไปเป็นราชบุตรบุญธรรม ให้การศึกษาเล่าเรียนวิชาทหารจนเชี่ยวชาญ ภายหลังพังพะการได้รวบรวมไพร่พลรบพุ่งขับไล่กองทัพชวาแตกพ่ายไป กอบกู้อิสรภาพให้แก่เมืองนครศรีธรรมราชกลับคืนมาได้
ส่วนที่เชื่อมโยงกับองค์จตุคามรามเทพ คุณอภินันท์ อธิบายว่า ย้อนไปในอดีตตำนานพังพะการคือยอดนักรบที่เคยรบกับชวาที่เคยเข้ามามีอำนานเหนือดินแดนศรีวิชัยช่วงสั้นๆ ท้าวพังพะการคือนักรบ แห่งอาณาจักรศรีวิชัย ในช่วงรัชสมัยองค์จันทรภาณุ (น้องพญาศรีธรรมโศกราช ผู้ที่ได้ขึ้นครองราชต่อมา) สามารถขับไล่ชาวชวาออกไป ขุนพลของอาณาจักรที่สู่กับชาวชวาจนชนะคือ พังพะการ หลังจากนั้นเท้าบางอาการก็ได้รับการยกย่องเคารพนับถือสืบทอดต่อมาเป็นขุนพลอาณาจักรศรีวิชัยปกป้องอาณาจักรพระพุทธศาสนาและพระบรมธาตุเจดีย์เชื่อมโยงกับตำหลังจากนั้นเท้าบางอาการก็ได้รับการยกย่องเคารพนับถือสืบทอดต่อมาเป็นขุนพลอาณาจักรศรีวิชัยผู้ปกป้องอาณาจักรพระพุทธศาสนาและพระบรมธาตุเจดีย์เชื่อมโยงกับตำนานแห่งจตุคามรามเทพ
การสร้างเหรียญพังพะการ อย่างเป็นทางการ (แบบนครศรีธรรมราช) ที่เป็นต้นตำหรับ หลังปี 2532 มีการสร้างอีกเพียงครั้งเดียงในปี 2566 เป็นเหรียญอุดมโชค ศรีมหาราชพังพการ สร้างโดยอาจารย์ฉันทิพย์ พันธรักษ์ราชเดช บุตรชายท่านขุนพันธ์ ผู้สืบทอดพุทธาคมเขาข้อ และพุทธาคมของท่านขุนพันธ์เอง คนที่ติดตามเรื่องราวของ จตุคามรามเทพ ปี 2530 และการสร้างศาลหลักเมืองนครศรีธรรมราชมาโดยตลอดจะรู้จักและเข้าได้เรื่องราวการสร้างวัตถุมงคลของท่านเป็นอย่างดี
ขอบพระคุณ ข้อมูลจาก บทความตำนานต้นกำเนิดท้าวพังการ โดยคุณฉันทิพย์ พันธรักษ์ราชเดช
และบทสัมภาษณ์คุณอภินันท์ท คมขำ
เครดิตภาพท้าวพังพะการจากคุณ @Praepilai Chantachoom
ร้านพังพการ Amulet