ในโอกาสครบรอบ 150 ปี แห่งมรณกาล ของสมเด็จพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) #BackboneMCOT ได้รวบรวมเรื่องเล่า เก่าๆเกี่ยวกับสมเด็จฯ มาถ่ายทอดสู่กันฟังประดับสติปัญญา และเป็นการแสดงความเคารพต่อสมเด็จพุฒาจารย์ โต ที่พวกเรานับถือท่าน
สมเด็จฯ โต เกิดในรัชกาลที่ 1 บรรพชา เป็นสามเณรในรัชกาลที่ 1 อุปสมบท เป็นพระภิกษุ ในรัชกาลที่ 1
มีเรื่องเล่าว่าในสมัยรัชกาลที่ 1 มีพระภิกษุรูปหนึ่ง ศึกษาพระปริยัตธรรมจนแตกฉาน แต่ไม่ยอมสอบพระบาลีปริยัติธรรมต่อหน้าพระพักตร์รัชกาลที่ 1 และสมเด็จพระสังฆราช ภิกษุนั้นปรากฎชื่อว่า โต ต่อมาเมื่อเจริญพรรษาจึงได้รับพระราชทานสมณศักดิ์และเลื่อนขึ้นจนเป็นสมเด็จพระราชาคณะชั้นพิเศษในสมัยรัชกาลที่ 5
ในรัชกาลที่ 3 จะได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะ (เจ้าคุณ) แต่ท่านไม่รับ ทูลขอตัวเสีย จึงเป็นพระมหาโตมาตลอดรัชกาล
สมเด็จฯ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะในสมัยรัชกาลที่ 4 เป็นที่พระธรรมกิตติ เมื่ออายุ 65 ปี และเป็นพระเทพกวีหลังจากนั้นอีก 2 ปี ต่อมาอีก 10 ปี ในปี 2407 จึงเป็นที่สมเด็จพุฒาจารย์ เมื่อเป็นสมเด็จพระราชาคณะแล้วท่านยังคงมีความประพฤติตามความพอใจของท่าน ครั้งหนึ่งเมื่อรับกิจนิมนต์ และเดินทางทางเรือ ท่านเห็นลูกศิษย์แจงเรือเหนื่อยท่านจึงแจวแทน พอดีไปพบเข้ากับขบวนเสด็จทางชลมารคของรัชกาลที่ 4 ด้วยความเข้าใจถึงอัธยาศัยของทานเจ้าประคุณสมเด็จมาแต่เดิมท่านก็มิได้ทรงตำหนิแต่ประการใด
เล่ากันมาว่าพระมหาโต นั้นอายุมากกว่า พระภิกษุวชิรมงกุฎ หรือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึง 16 ปี เป็นที่โปรดปรานสบพระราชอัธยาศัยของรัชกาลที่ 4 และตรัสเรียก พระมหาโตว่า ขรัวโต เมื่อขึ้นครองราชย์สมบัติแล้วได้นิมนต์มาถวายพระธรรมเทศนาในพระบรมมหาราชวังอยู่เสมอ กล่าวกันว่า สมเด็จฯ โต สำเร็จฌาน ได้รับอภิญญาเป็นคุณสมบัติชั้นสูงของพระอริยสงฆ์ในพระบวรพุทธศาสนา
ท่านเป็นผู้ชอบสร้างของแปลก เช่น ท่านสร้างหลวงพ่อโต หรือพระโต ที่วัดอินทรวิหาร บางขุนพรหม สร้างเจดีย์นอนที่วัดช่องลม ธนบุรี สร้างพระโตนั่งที่วัดพิศตะเพียนพระนครศรีอยุธยา สร้างพระนอนองค์ใหญ่ที่วัดท่าหลวงใกล้พระพุทธบาท เมืองสระบุรี และสร้างพระโตอีกองค์ที่วัดไชโยแขวงเมืองอ่างทอง
ประวัติของสมเด็จฯโต ยังมีเรื่องพิสดารและมหัศจรรย์อีกมาก ตลอด 84 ปีของอายุท่านนั้นมีเรื่องราวที่น่าจดจำอีกมากมายสุดจะพรรณนา ทั้งการแสดงธรรม ทั้งความเมตตาและจริยวัตรที่งดงาม สมควรจดจำและยกขึ้นเป็นอริยสงฆ์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์