ถ้าพูดถึง “แม่นากพระโขนง” ในหัวคนรุ่นใหม่ส่วนใหญ่จะมีทั้งภาพของหนังผีระดับตำนาน ฉากผีโผล่ทะลุพื้นบ้านหรือโมเมนต์ดราม่าความรักสุดโรแมนติกระหว่าง “ผัวเมียผี” แต่รู้มั้ย? ตำนานแม่นากที่เรารู้กันอาจไม่ตรงกับประวัติศาสตร์ที่คนในพื้นที่เขาเล่าต่อๆ กันมา
วันนี้เราจะพาคุณไปรู้จัก “ย่านาก” ผ่านมุมมองคนบางพระโขนงจริงๆ พร้อมส่องชีวิตชาวสวนและตลาดริมน้ำในยุคก่อนที่พระโขนงจะกลายเป็นย่านฮิป
ย่านากไม่ใช่แค่ผี… แต่เป็นคนจริงๆ
ชื่อ “นาก” ที่คนโบราณสะกดด้วย “ก” ไม่ใช่ “ค” แบบที่หนังสือบางเล่มใช้ บอกเลยว่าเธอคือ “อำแดงนาก” ไม่ใช่ “นางนาค” อย่างที่เคยชิน
ข้อมูลจากหนังสือ “สยามประเภท” สมัยรัชกาลที่ 5 บอกชัดว่าแม่นากเป็นชาวบางพระโขนง บ้านอยู่ปากคลองพระโขนง มีชีวิตอยู่ช่วงรัชกาลที่ 3 และที่เซอร์ไพรส์ยิ่งกว่าคือ… สามีของแม่นากที่ชื่อ “มาก” ที่เรารู้จักกัน อาจไม่ใช่พี่มากตัวจริง
หนังสือระบุว่าสามีชื่อ “นายชุ่ม” เศรษฐีบ้านรวย ไม่ได้เป็นทหาร ไม่ได้ออกศึก แต่อีกแหล่งหนึ่ง—จากคำบอกเล่าของ “ขุนชาญคดี” กำนันพระโขนง—เล่าว่าผัวแม่นากชื่อ “นายมาก” เป็นข้าราชการเข้าเวรในพระนคร เมื่อกลับมาบ้านก็พบภรรยาอยู่รอ ทั้งที่แม่นาก… ตายไปแล้ว!
ผีแม่นากกับต้นตะเคียนคู่
ว่ากันว่าตอนฝังศพ ยาตินำร่างแม่นากไปฝังในป่าช้าวัดมหาบุศย์ ตรงระหว่าง “ต้นตะเคียนสองต้น” ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าต้นไม้ชนิดนี้เป็นพลังสะสมวิญญาณชั้นดี เหมือนแม่นากได้รับการอัปพลัง X2 ไปโดยอัตโนมัติ
ผีแม่นากจึงไม่ใช่แค่ผีเฝ้าบ้านธรรมดา แต่กลายเป็น “พรายดุ” ที่ชาวบ้านหวาดกลัว บ้างก็ว่าเธอร้องเพลงกล่อมลูกยามเย็น เสียงดังลอยจากป่าช้าวัดมหาบุศย์ บางทีก็ปรากฏตัวสวมสไบแดงมายืนรอผัวอยู่ริมท่าน้ำ
หรือจริงๆ “แม่นาก” คือแผนจัดการมรดก?
อีกตำนานหนึ่งที่ชวนหัวหมุนมาจากพระศรีสมโภช เจ้าอาวาสผู้สร้างวัดมหาบุศย์ เล่าว่า ครอบครัวของแม่นากเป็นคนมีทรัพย์ หลังเธอตาย ลูกๆ ไม่อยากให้พ่อมีเมียใหม่ กลัวโดนแย่งสมบัติ เลย “จัดฉาก” ว่าผีนากกลับมาหลอกคน! ฟังดูเหมือนนิยาย Netflix แต่ก็อธิบายได้ว่าทำไมคนกลัวแม่นากกันทั้งเมือง
สมเด็จพุฒาจารย์ โต VS ผีแม่นาก: เมื่อธรรมะต้องปราบอาถรรพ์
สุดท้ายตำนานตัดมาที่ระดับมาสเตอร์ เมื่อ “สมเด็จพุฒาจารย์โต พรหมรังสี” ลงเรือมาวัดมหาบุศย์ ปราบผีแม่นากด้วยบทสวดและมนตรา และอัญเชิญดวงวิญญาณขึ้นมาสนทนา ก่อนจะนำ “กระดูกหน้าผาก” ไปทำเป็น “ปั้นเหน่ง” เพื่อสะกดวิญญาณ (ปัจจุบันอยู่กับสายสมณวงศ์ระดับสูง)
พระโขนง: จากเมืองเก่าอยุธยา สู่ตำนานผีดังระดับประเทศ
พระโขนงไม่ใช่แค่ย่านในกรุงเทพ แต่คือชุมชนโบราณที่เคยเป็นอำเภอหนึ่งใน “จังหวัดพระประแดง” สมัยรัชกาลที่ 6 โดยแต่เดิมอยู่ในเขตเดียวกับคลองเตย ยานนาวา บางนา ไปจนถึงทุ่งครุ
ในยุครัชกาลที่ 3 ชุมชนริมคลองพระโขนงคือพื้นที่บ้านสวน พ่อค้าชาวสวนพายเรือเอาของสดขึ้นมาขายที่ “ตลาดพระโขนง” ซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้ามวัดบางกอบัว ย่านบางกระเจ้า จังหวัดสมุทรปราการ
ตลาดพระโขนง: เวอร์ชั่น Original
ย้อนเวลาไป 80 ปีก่อน ย่านบางกอบัวคือศูนย์กลางของการค้าทางน้ำ คนพายเรือจากบางกระเจ้า ผ่านคลองลัดเจ้า (ชื่อเก่า) มาถึงแม่น้ำเจ้าพระยา จอดเทียบกับ “เรือนแพ” ที่ลอยอยู่เต็มสายน้ำ
ที่นี่ไม่เรียก “ตลาดน้ำ” เพราะมันคือชีวิตประจำวัน คนขายของบนเรือนแพ จับแพไว้กับหลักมะพร้าว ใช้เชือกกล้วยผูกถ้วยชาม หรือผักผลไม้จากสวน ผู้หญิงพายเรือขายของ เรียกกันว่า “แม่ค้าเรือนแพ”
แม้แต่ “นกขุนทอง” ยังถูกฝึกให้เรียกลูกค้า!
แม่นาก: จากผี… สู่ย่า
วันนี้ย่านากไม่ได้เป็นแค่ผีเฮี้ยนในตำนานอีกต่อไป แต่กลายเป็น “สิ่งศักดิ์สิทธิ์” ที่คนแห่ไปไหว้ขอพรที่วัดมหาบุศย์ ตั้งแต่เรื่องงาน ความรัก ไปจนถึงหวย
จาก “อำแดงนาก” สาวบางพระโขนง ผู้รักผัวสุดหัวใจ สู่ “ย่านาก” ที่ Gen Z และ Gen Y แห่ไปขอเลข ขอแฟน ขอปัง
ตำนานนี้ยังไม่จบง่ายๆ เพราะเมื่อมีแม่นาก… ก็ยังมีพี่มาก และตลาดพระโขนงที่รอให้คนรุ่นใหม่ย้อนเวลากลับไปเข้าใจว่า “ผี” ก็เล่าเรื่องเมือง เรื่องคน และเรื่องรักได้ลึกซึ้งเหมือนกัน
#ย่านากคือไอดอลแห่งความรัก #วัดมหาบุศย์ต้องไปให้ได้ #พระโขนงไม่ใช่แค่หนังผี