11 ส.ค.67 - “ผ้าฝ้ายครามลายฝากะตาด” ชื่อแปลก เอกลักษณ์เด่น ลายผ้าสะดุดตา ผ้าถิ่นอีสาน ความหมายลึกซึ้ง ที่ใส่สนุก ใส่ได้ทุกวัน
เสื้อที่ “ด้ง จามร กิจเสาวภาค” ผู้ประกาศข่าวสำนักข่าวไทย สวมใส่อยู่นั้น เป็น “ผ้าฝ้ายครามลายฝากะตาด” ต้องบอกว่า ชุดของด้งนั้นมีความพิเศษอยู่ 2 อย่างด้วยกันคือ ผ้าฝ้ายย้อมคราม ที่สีย้อมได้มาจากต้นครามเป็นสีธรรมชาติ มีเฉดสีฟ้าถึงสีน้ำเงินเข้ม โดยการย้อมครามที่เส้นฝ้าย ก่อนนำไปทอด้วยมือให้เป็นผืน และ ความพิเศษอย่างที่ 2 คือ ลายผ้าที่เป็น “ลายฝากะตาด”
แค่ชื่อหลายคนอาจจะยังไม่เคยได้ยิน เพราะคำว่า “ฝากะตาด” เป็นภาษาถิ่นของคนอีสาน ซึ่งหมายถึงฝาบ้าน (ผนังบ้าน) ของชาวอีสานในสมัยโบราณ โดยเกิดจากการสานไม้ไผ่สลับกันให้ลายขึ้นมา ลายฝากะตาด ลายนี้ทออยากมาก ใช้เวลานาน และลายของผ้านี้ก็มีลักษณะคล้ายเก็ดของเต่า จึงทำให้มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ลายเกล็ดเต่า ซึ่งเป็นการทอแบบ สลับเส้น คือ จะขึ้นเส้นยืนโดยใช้สีเข้มกับสีอ่อนสลับกันเส้นต่อเส้น ประมาณสีละ 10 เส้น แล้วจึงคั่นสีเข้ม 2 เส้น หรือจะเป็นแบบ 1 : 1 ทำต่อเนื่องไปเรื่อยๆ จนเต็มหน้ากว้างผ้า
การทอพุ่งจะใช้กระสวย 2 อัน โดยใช้การเก็บตะกอเขา เพื่อดึงเส้นใยให้สลับกันเป็นช่วงๆทำให้เกิดลายตาราง ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นทางภาคอีสาน เรียกว่าเป็นความพิเศษที่สวยงามมากจริงๆ และสามารถสวมใส่ได้ในชีวิตประจำวัน ตรงกับที่ทางรัฐบาลและกระทรวงวัฒนธรรม ที่รณรงค์ให้สวมใส่ผ้าไทยในชีวิตประจำวัน
