สำเพ็ง ย่านการค้าที่เติบโตควบคู่มากับกรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งแต่สถาปนากรุงเทพฯ รัชกาลที่ 1 ให้คนจีนที่เคยอยู่ตรงที่เป็นพระบรมมหาราชวังในปัจจุบันย้ายไปอยู่ที่คลองสำเพ็ง นอกจากสำเพ็งจะเป็นย่านการค้า ยังเป็นที่อยู่ของคนจีนที่อยู่กับหนาแน่ชนิดไก่บินไม่ตก คือมีการปลูกเรือนไม้ติดๆกันจนไก่ที่ขึ้นไปเดินบนหลังคาได้อย่างสบาย แต่แล้วสิ่งที่ไม่มีใครคาดคิดก็เกิดขึ้น เมื่อเกิดเหตุไฟไหม้ใหญ่ ทำความเสียหายให้สำเพ็งทั้งทรัพย์สินบ้านเรือนและชีวิตผู้คน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ ทรงมีพระราชดำริในแก้ปัญหาความเป็นอยู่แออัด และความหนาแน่นของสำเพ็งด้วยการขยายพื้นที่อันเป็นที่ทำการค้าและถิ่นพำนักของชาวจีนออกไป ทรงให้นำแผนที่ของบริเวณที่เป็นสำเพ็งเดิมมาให้ทอดพระเนตร ด้วยพระปรีชาญาณ ทรงมีพระราชดำริที่จะขยายเมือง จึงทรงเอา ดินสอ ลากเส้นตรงเป็นแนวขนานกับแม่น้ำเจ้าพระยาจาก ราชวงศ์ไปถึงวัดปทุมคงคา และกำหนดให้สร้างถนนคู่ขนานกับแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นเส้นทางสัญจรใหม่ นี่คือต้นกำเนิดของ ทรงวาด (และถนนอีกราวสิบกว่าสายที่เกิดใหม่ในช่วงเวลาเดียวกัน) ย่านการค้าใหม่ ที่บรรเทาความแออัดของสำเพ็ง ชื่อทรงวาด มาจาก ทรงวาด เส้นถนนลงบนแผนที่นั่นเอง
การตัดสินพระทัยขยายพื้นที่เมืองออกมา ไม่ได้เพียงช่วยขยายเมืองให้มีถิ่นที่ทำการค้ามากขึ้น แต่บทบาทของ ทรงวาด มีมากมายนักในเวลาต่อมา ทรงวาด กลายเป็น เขตเศรษฐกิจ เพราะตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา สะดวกที่เรือกลไฟ และเรือสินค้าจากทุกสารทิศที่เดินทางมาจากในและต่างประเทศจะมาจอดส่งและรับสินค้าไปขาย ทรงวาดในเวลานั้นมีพอค้าแต้จิ๋วที่มาจากซัวเถาเป็นพ่อค้ากลุ่มใหญ่ที่มาตั้งร้าน โกดัง และสำนักงานขายสินค้า สินค้าจากจีนที่นิยมนำมาขายกันมากมีตั้งแต่ ผ้าแพร รองเท้า ถ้วยชาม ของแห้ง อาหาร เมล็ดพันธุ์พืช และยังมีสินค้าจากยุโรป ของบริษัทหลุยส์เลียวโนแวนส์ บริษัทดีทแฮมและอีสเอเชียติก
สินค้าที่สำคัญในย่านนี้คือ ข้าว สินค้าส่งออกที่มีผลกับเศรษฐกิจไทยอย่างมากในเวลาต่อมา ภาพของโรงสีที่ตั้งเรียงรายทางฝั่งชลบุรี และสถานีค้าข้าว ธุรกิจออกนำเข้าสินค้าและส่งออกข้าวนำความรุ่งเรืองมาสู่พ่อค้าที่นี่ แบะเป็นต้นกำเนิดเจ้าสัวตระกูลใหญ่ที่ร่ำรวยจากการค้าข้าว ท่าจอดเรือที่สำคัญ ทั้งท่าราชวงศ์ ท่าภานุรังษี มีบทบาทสำคัญมาเป็นเวลายาวนาน
การค้าที่เป็นลมหายใจของ ทรงวาด ยังคงดำเนินต่อมาจนถึงปัจจุบัน ทรงวาด ยังคงเป็นย่านการค้าความคึกคักของทรงวาดอาจไม่เหมือนในอดีต แต่ยังมีการทำการค้า มีร่องรอยอดีต มีงานศิลปะที่สวยงาม ยังมีตึกโบราณสไตล์ยุโรปและจีน เรียงรายอยู่สองฝากฝั่งถนน ในอดีตการสร้างตึกทรงฝรั่งเหมือนจะประกวดประชันอวดแสดงอัตตลักษณ์ของธุรกิจตัวเอง ทุกวันนี้ตึกบางหลังถูกเปลี่ยนเป็นโรงแรมที่พัก ร้านกาแฟ ที่คนรุ่นใหม่ได้ไปซึมซับ อดีตแห่งถิ่นการค้า ที่เกิดจาก พระราชดำริของพระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีวิสัยทัศน์ที่ได้ ทรงวาด ให้ ทรงวาด เกิดขึ้น
เนื่องในวันปิยมหาราช ขอน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
ภาพ พระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ