21 ม.ค.65 - เป็นไปได้อย่างไร ที่แมลงตัวเล็กๆ อย่าง “ตัวต่อ” จะมีพิษรุนแรงถึงขนาดทำให้คนที่ถูกต่อยเสียชีวิตได้
•
แมลงบางชนิดก็สวยงาม มาเติมสีสันให้กับธรรมชาติ แต่แมลงบางชนิด ก็มีอันตรายในตัวเองอย่างคาดไม่ถึง ขนาดที่บางชนิดสามารถทำให้คน หรือสิ่งมีชีวิตที่ถูกพิษของแมลงเหล่านั้น บาดเจ็บหนัก หรือตายได้
•
หนึ่งในแมลงที่ได้ขึ้นชื่อว่าดุร้าย และมีพิษอันตราย นั่นก็คือ “ต่อ” ล่าสุดเกิดเหตุฝูงต่อรุมทำร้ายชายคนหนึ่ง ที่อ.แม่สอด จ.ตาก และข่าวไม่ดี ชายคนนั่นเสียชีวิต ทำไม “ต่อ” แมลงตัวเล็กๆ นี้ จึงมีพิษอันตรายถึงตายได้แบบนี้
จากข้อมูลแมลงที่ทำอันตรายคน หรือสิ่งมีชีวิตจนเสียชีวิต ได้โดยการต่อยด้วยเหล็กใน แมลงกลุ่มนี้ที่มีอันตรายมากจัดอยู่ในวงศ์เวสปีดี (Vespidae) คือ “ตัวต่อ” ซึ่งมีอยู่หลายชนิด แต่ชนิดที่มีอันตรายมาก คือ “ต่อหัวเสือ”
“ต่อหัวเสือ” มีลักษณะลำตัวสีดำ ปีกสีน้ำตาล ท้องมีแถบสีส้มปนเหลือง ลำตัวยาวประมาณ 3.0 - 3.5 เซนติเมตร “ต่อหัวเสือ” สร้างรังโดยกัดใบไม้เคี้ยวกับน้ำลายจนเหนียว ทำเป็นแผ่นแบนๆคล้ายกับกระดาษ สร้างรังโดยการจัดซ้อนเรียงกันเป็นชั้นๆ ซึ่งความสามารถสร้างรังได้รวดเร็วมาก ซึ่งรังมีลักษณะกลมค่อนข้างใหญ่
•
“ต่อหัวเสือ” เมื่อต่อยครั้งหนึ่งแล้วตัวต่อจะถอนเหล็กในออกอย่างรวดเร็วและต่อยซ้ำๆ ติดต่อกันได้อีกหลายครั้ง แตกต่างจากผึ้งที่ต่อยได้เพียงครั้งเดียวและฝังเหล็กในไว้บนผิวหนัง ก่อนที่ตัวมันเองก็จะตายไป
•
ที่พิเศษอีกอย่าง ตัวต่อยังสามารถส่งสัญญานเรียกพรรคพวกให้มาช่วยกันรุมต่อยได้อีกด้วย โดยสภาวะเป็นพิษที่เกิดขึ้นจากการถูกตัวต่อต่อย ขึ้นอยู่กับจำนวนครั้งที่ถูกต่อย และปริมาณพิษที่ได้รับด้วย
•
ส่วนของพิษนั้นอยู่ที่เหล็กใน มีสารพิษหลายชนิด เช่น ฮิสตามีน เซอโรโทนีน อะเซตีลโคลีน และไคนีน
•
โดยสารก่อภูมิแพ้จากต่อมพิษเข้าไปกระตุ้นร่างกายของผู้ที่ถูกต่อยให้เกิดสภาวะภูมิแพ้ เมื่อถูกต่อหัวเสือต่อยบางคนอาจรู้สึกเจ็บและบวมเพียงเล็กน้อย และหายได้เองในวันต่อมา
•
บางรายมีอาการปานกลาง ในขณะที่อาการของบางคนรุนแรงมากกว่า เช่น อาจมีอาการหน้ามืดเป็นลม มีเหงื่อออกมาก ตัวสั่น หาวบ่อยครั้ง มีลมพิษทั่วตัว และมีไข้ ในรายที่เกิดอารายรุนแรงมาก ผู้ป่วยจะหายใจลำบาก ตัวเขียวคล้ำ ความดันโลหิตต่ำจนช็อก เกิดภาวะการไหลเวียนของโลหิตล้มเหลว และจะเสียชีวิตในเวลาต่อมา
•
โดยอาการแพ้จากการโดยต่อต่อยสังเกตได้ ดังนี้
-มีอาการ คลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ หน้าบวม คอบวม ลิ้นบวม ถึงขั้นแน่นหน้าอก หายใจติดขัดผิวหนังปวด บวม เป็นผื่นนูน และหากแพ้รุนแรง ส่งผลให้ชีพจรเต้นเร็ว ความดันโลหิตต่ำ
•
-หากถูกต่อหัวเสือต่อยหลายๆ ตัวพร้อมกัน หรือได้รับพิษมากๆ จะยิ่งทำให้การไหลเวียนโลหิตจะล้มเหลว รุนแรงมากถึงขั้นทำให้ตายได้ในเวลาต่อมา ดังนั้นผู้ที่ถูกต่อหัวเสือต่อยจะต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด และเร็วที่สุด
•
ที่มา: https://www.scimath.org/article-biology/item/526-per
•
นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เคยให้ข้อมูลในเรื่องนี้ว่า ผู้ที่เสียชีวิตจากการโดนต่อรุมต่อย อาจเกิดอาการแพ้ชนิดรุนแรง เป็นปฏิกิริยาทางภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วทั่วร่างกาย และรุนแรงจนเป็นอันตรายถึงชีวิต
•
ทั้งนี้ในภาวะนี้เป็นภาวะฉุกเฉิน ต้องรีบส่งต่อผู้ป่วยเข้าสถานบริการทางการแพทย์หรือรถฉุกเฉินโดยด่วนที่สุด ควรจัดผู้ป่วยให้อยู่ในท่านอนหงาย ถ้าสามารถเอาสาเหตุออกได้ (เช่น เอาเหล็กในออก) ควรทำเป็นอันดับต้นๆ
•
หากเป็นในสตรีมีครรภ์ให้จับนอนตะแคงซ้าย ภาวะนี้จำเป็นจะต้องได้ยาฉีดน้ำเกลือ และออกซิเจนอย่างด่วนที่สุด ผู้ป่วยควรจะต้องถูกสังเกตอาการในโรงพยาบาล