หน้าร้อนต้องกินอะไรเย็นๆ เป็นความเชื่ออย่างหนึ่งว่าจะช่วยคลายร้อนได้ ข้าวแช่ เป็นของรับประทาน อันดับแรกที่ถูกพูดถึง เป็นของรับประทานที่หลายคนใฝ่ฝันหา 
มีความเชื่อหลายอย่างเกี่ยวกับข้าวแช่ ที่เราประยุกต์ การกิน ข้าวแช่ ตามยุคสมัย ไม่ว่าจุดประสงค์ในการกินข้าวแช่จะเป็นอย่างไร ควรเข้าใจข้าวแช่สักนิด
ข้าวแช่ เป็นของรับประทาน ในเทศกาลสงกรานต์ของชาวมอญ ภาษามอญ เรียกข้าวแช่ว่า ปะลองเปิงด๊าจ หรือ ปะลองเปิงซังกราน เมื่อถึงเทศกาลสงกรานต์ชาวมอนญจะทำข้าวแช่เพื่อทำบุญ และมอบให้กับญาติ ผู้ที่เคารพ ญาติสนิทมิตรสหาย ไม่ได้ทำขึ้นเพื่อกินแก้ร้อน การทำข้าวแช่ ทำการทำตามกำลังแต่หากมีกำลังพอจะทำทีละมากๆจะได้ให้อย่างทั่วถึง
หน้าตาของข้าวแช่แบบเดิมๆ ไม่เหมือนข้าวแช่ที่เรากินกันในเวลานี้ ข้าวแช่ แบบมอญ คือ การกินข้าวที่หุงอย่างพิถีพิถัน ใส่น้ำอบควันเทียนให้หอม กินกับเครื่องเคียง 7 อย่างที่เด็ดสุด คือ เนื้อปลาช่อนผัดปรุงรส
เมื่อทำเสร็จแล้วต้องนำไปถวายพระและมอบแก่ญาติผู้ใหญ่ให้ครบถ้วนก่อน ตามประเพณีควรถวายพระในหลายหลายอารามอย่างน้อยห้าถึงเจ็ดวัด และนำไปให้กับญาติผู้ใหญ่ได้รับประทานก่อน การนำข้าวแช่ไปให้จะใส่กระทงใบตอง ถ้วยชาม หรือปิ่นโต มีการร้องรำทำเพลงในการนำเอาข้าวแช่ไปมอบให้ผู้ใหญ่ที่บ้านของท่าน หลายคนสงสัยก็เมื่อก็ทำเองด้วยจะเอาไปให้ทำไม คติของการนำข้าวแช่ไปให้กับญาติหรือถวายพระนอกจากเป็นการทำบุญด้วยของพิธีพิถันแล้วยังเป็นการทำให้ลูกหลานรู้จักญาติผู้ใหญ่ เด็กก็จะได้ทำมุทิตาจิตแสดงความเคารพ
เทคนิคในการทำข้าวแช่ และกิน ที่ถูกต้อง ถ้าเอาอย่างตามธรรมเนียมตั้งแต่การหุงข้าวจะไม่ทำในบ้านเพราะถือว่าบ้านเป็นที่ที่ไม่สะอาดคนทั่วไปใช้บ้านเป็นที่อาศัยปั๊มน้ำและทำกิจกรรมต่างๆ ที่ ไม่เหมาะสมทำให้ข้าวเป็นมลทิน ผมจึงต้องทำนอกตัวบ้าน
ขณะที่เวลารับประทานจะทานแยกกันระหว่างเครื่องเคียงกับข้าวกินข้าวแชร์ไม่เหมือนกินข้าวต้มที่เอากลับใส่ลงไปในห้างแล้วกินถ้าทำอย่างนั้นจะทำให้กลิ่นและรสของข้าวแช่เสียไป มารยาทของการกินข้าวแช่จึงกินทีละส่วนเพื่อนเข้าไปลิ้มรสรวมกันในปากและท้อง การทำของถวายในอดีตทางการครั้งละมากๆ กับปัจจุบันที่มีการทำถวายน้อยลงเพราะคนทำเป็นจริงๆเหลือน้อย จำนวนวัดหรือพระก็มีน้อยลง
เข้าแช่ที่เราเห็นหน้าตาลูกกะปิ พริกหยวกยัดไส้ เป็นลำดับที่มีการปรับปรุงให้มีความสวยงามและน่ารับประทานมากขึ้นเกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ห้าเมื่อเจ้าจอมหม่อมห้ามที่เป็นชาวมอญนำขึ้นถวาย สำนักแบบนี้จึงเป็นรูปแบบที่คนในยุคปัจจุบันนิยมรับประทาน ถ้าเป็นมอนแท้แท้เครื่องเคียงหรือขนมที่กินกับข้าวแช่ นอกจากผลไม้ตามฤดูกาลใส่พริกกับเกลือ ที่ขาดไม่ได้คือกาละแมร์ 
โดยบริษัท เอส แอนด์ พี ซินดิเคท จำกัด (มหาชน) จัดงานแถลงข่าว “เทศกาลข้าวแช่” เพื่อสืบสานตำนานอาหารไทยสมัยโบราณ และตอกย้ำความเป็นผู้นำเมนูข้าวแช่อันดับ 1 ของประเทศไทย พร้อมเปิดตัวพรีเซ็นเตอร์ และภาพยนตร์โฆษณาชุดใหม่ ภายใต้คอนเซ็ปต์ “ข้าวแช่ S&P เมนูฮิต ซัมเมอร์นี้” นำแสดงโดยดรีม-อภิชญา พานิชตระกูล โดยมี ภัทรา ศิลาอ่อน ประธานกรรมการบริษัท กำธร ศิลาอ่อน ประธานเจ้าหน้าที่สายการเงินและการผลิต อรรถ ประคุณหังสิต ประธานเจ้าหน้าที่ สายปฏิบัติการธุรกิจ เอส แอนด์ พี
อรรถ ประคุณหังสิต ประธานเจ้าหน้าที่สายปฏิบัติการธุรกิจ เอส แอนด์ พี กล่าวว่า “ปีนี้ เอส แอนด์ พี ได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ชุดข้าวแช่ข้าวหอมมะลิ-ข้าวเหนียวมะม่วงน้ำดอกไม้ ในแพ็กเกจที่คุ้มค่ามากขึ้น นอกจากนี้ในปีนี้ยังมีข้าวแช่อัญชัน สีสันสวยงาม ให้ลูกค้าได้เลือกรับประทานอีกด้วย
สำหรับกลยุทธ์การสื่อสารเทศกาลข้าวแช่ เอส แอนด์ พี เพื่อตอกย้ำความเป็นผู้นำเมนูข้าวแช่ อันดับ 1 ของประเทศไทย เอส แอนด์ พี ได้เปิดตัวพรีเซ็นเตอร์ ดรีม-อภิชญา พานิชตระกูล ตัวแทนของคนรุ่นใหม่ ภายใต้คอนเซ็ปต์ “ข้าวแช่ S&P เมนูฮิต ซัมเมอร์นี้” เพื่อทำให้เมนูข้าวแช่เป็นเมนูที่ทานได้ทุกเพศ ทุกวัย และอยู่ในความสนใจของคนรุ่นใหม่ ด้วยการเป็นเมนูประจำหน้าร้อนที่หนึ่งปีมีเพียงครั้งเดียว มาพร้อมกับความอร่อย หอม สดชื่น
มณีสุดา ศิลาอ่อน ประธานเจ้าหน้าที่สำนักพัฒนาความยั่งยืนและสื่อสารองค์กร กล่าวเพิ่มเติมว่า “เอส แอนด์ พี จำหน่ายเมนูข้าวแช่มาตั้งแต่ปี 2531 ซึ่งจะจำหน่ายในช่วงฤดูร้อนและหนึ่งปีจะมีเพียงครั้งเดียวที่จะได้ลิ้มลองความอร่อย หอม สดชื่น พร้อมกล่าวถึงความพิเศษของข้าวแช่ว่า เป็นเมนูที่ต้องใช้ความละเมียดละไมในการทำ ตั้งแต่การหุงข้าว การทำเครื่องเคียง รวมไปถึงการคัดเลือกวัตถุดิบที่มีคุณภาพ ตลอดจนการลงมือทำด้วยความใส่ใจ และพิถีพิถันในทุกขั้นตอน ซึ่งแต่ละขั้นตอนนั้นต้องใช้เวลาในการทำ เพื่อให้ได้เครื่องเคียงที่มีรสชาติอร่อย สมกับเป็นเมนูคลายร้อนตำรับโบราณที่หนึ่งปีมีเพียงครั้งเดียว สำหรับเคล็ดลับการรับประทานข้าวแช่ให้ถูกต้องเพื่อเพิ่มความอร่อยนั้น เริ่มจากทานเครื่องเคียงก่อน แล้วจึงทานข้าวแช่ตาม เพื่อความสดชื่น เคล็ดลับนี้จะทำให้ข้าวแช่ยังคงความหอมกลิ่นมะลิ น้ำข้าวแช่ไม่มัน และไม่เสียรสชาติ