ช่วงนี้หลายคนคงคุ้นหูและได้ยินชื่อ “ไซยาไนด์” กันจากข่าวดังฆาตกรต่อเนื่องวางยาเหยื่อเสียชีวิตหลายราย และพบหลักฐานเป็น “สารไซยาไนด์” ในบ้านผู้ต้องหานั้น เราขอพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับ “ไซยาไนด์” ยาพิษสุดอันราย ที่หากสัมผัสเพียงน้อยนิด ก็อาจเกิดอันตรายถึงชีวิตได้!
สารกลุ่ม “ไซยาไนด์” ที่ควรรู้จักมี 2 ชนิด คือ
1. มีสถานะเป็นของแข็ง เรียกว่า เกลือไซยาไนด์ โซเดียมไซยาไนด์ หรือ โพแทสเซียมไซยาไนด์ เป็นของแข็ง มีลักษณะเป็นเกล็ดสีขาว มีกลิ่นอัลมอนด์ขมอ่อน ๆ
2. มีสถานะเป็นก๊าซคือ ไฮโดรเจนไซยาไนด์ เกิดจากปฏิกิริยา เมื่อเอากรด เช่นกรดเกลือ หรือกรดกำมะถัน ผสมกับเกลือไซยาไนด์ หากเป็นของเหลว จะเป็นของเหลวใส ระเหยเป็นแก๊สได้ง่าย ที่อุณหภูมิห้อง มีกลิ่นเฉพาะตัวเรียกว่ากลิ่นอัลมอนด์ขม (Bitter almond) เมื่อกลายเป็นแก๊ส จะเป็น แก๊สไม่มีสี มีกลิ่นอัลมอนด์ขมเช่นกัน
ความอันตรายของไซยาไนด์
ไซยาไนด์สามารถเข้าสู่ร่างกายได้หลายเส้นทาง ทั้งการสูดดม การกิน หรือแม้แต่การสัมผัส
หากกินไซยาไนด์เข้าไปขณะท้องว่างจะใช้เวลาออกฤทธิ์ภายในไม่กี่นาทีเนื่องจากในกระเพาะมีกรดที่ใช้ในการย่อยอาหารอยู่ ไซยาไนด์จะเข้าไปทำปฏิกิริยากับกรดในกระเพาะ กลายเป็นก๊าซไซยาไนด์อยู่ในกระเพาะอาหารและออกฤทธิ์อย่างรวดเร็ว หากมีอาหารอยู่เต็มกระเพาะแล้ว จะหน่วงเวลาเสียชีวิตเป็นหน่วยชั่วโมง อีกหนึ่งกรณีที่ร้ายแรงคือสูดไฮโดรเจนไซยาไนด์เข้าไปจะทำให้เสียชีวิตภายในเวลาไม่กี่วินาที
อาการเมื่อได้รับไซยาไนด์
ผู้ป่วยมักจะเริ่มปรากฏมีอาการหลังจากได้ไซยาไนด์ในเวลาสั้น ๆ โดยจะเริ่มจากปวดศีรษะ ใจสั่น หน้าแดง หมดสติ ชัก และอาจจะเสียชีวิตภายในเวลา 10 นาที
กรณีที่รุนแรงน้อย ไซยาไนด์จะกดการทำงานของระบบประสาทและการหายใจ จากนั้นจะเกิดภาวะเป็นกรดในเลือด (metabolic acidosis) ในเวลาต่อมา เมื่อตรวจร่างกายจะพบว่าผู้ป่วยตัวแดง สีบริเวณเยื่อบุแดงคล้ายคนปกติ ถึงแม้ว่าผู้ป่วยหยุดหายใจก็ตาม
ไซยาไนด์พบที่ไหนบ้าง?
- ในธรรมชาติ คือ ในหัวและใบของมันสำปะหลัง
- Hydrogen cyanide ใช้ในอุตสาหกรรมไฟเบอร์ พลาสติก ขัดเงาโลหะ การย้อมสี และการถ่ายภาพ
- Potassium ferricyanide (red prussiate of potash) ใช้ในอุตสาหกรรมโลหะ การถ่ายภาพการย้อมสี และ การผลิตแผงวงจรอิเล็กทรอนิกส์
- ควันไอเสียรถยนต์ มลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม ควันจากเตาเผาขยะ
- อาจพบในอุตสาหกรรมการผลิตเหล็กหรือเหล็กกล้า
- เป็นสารที่ใช้ในอุตสาหกรรมโลหะ พลาสติก และยางในรูปแบบสารประกอบต่าง ๆ
- Calcium cyanamide (nitrolim, calcium carbimide, cyanamide) ใช้สำหรับบ่มเพาะในงานเกษตรกรรม ยาฆ่าแมลง ยาปราบวัชพืช อุตสาหกรรม คอตตอน อุตสาหกรรมเหล็กใช้ทำให้เหล็กแข็งตัว และยังเป็นสารตั้งต้นของการผลิตเมลามีน
ไซยาไนด์ จัดเป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 3 ตามพระราชบัญญัติวัตถุอันตราย พ.ศ. 2535 ผู้ใดผลิต นำเข้า ส่งออกหรือมีไว้ในครอบครองซึ่งวัตถุอันตรายชนิดที่ 3 โดยมิได้รับอนุญาต ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปี หรือปรับไม่เกินสองแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ขอบคุณข้อมูลจาก