ตำนานที่จะเล่านำมาจากเรื่องแม่ย่านางของเสฐียรโกเศศ พออ่านแล้วได้ความรู้สึกเหมือน ตำนานแขกปนจีน ที่บอกว่าเป็นเรื่องแขกเพราะมีเรื่องเล่าว่า กุ้งมาร้องทุกข์กับพระอิศวร และพระแม่อุมาเทวี บอกว่า กุ้งมีร่างกายบอบบาง มีแต่ก้ามและเปลือกหุ้มเนื้อ มักโดนสัตว์อื่นข่มเหงจับกิน จึงอยากขอพรให้มีอาวุธป้องกันตัว พระแม่อุมาจึงประธานพรให้กุ้ง มีเลื่อยสองคมปลายแหลมบนหัว มีหอกปลายแหลมที่ข้างหาง ตั้งแต่นั้นมา ไม่มีสัตว์ชนิดใดกล้าวอแวกับกุ้งอีกเลย
เรื่องมันจะไม่เกิดถ้ากุ้งอยู่ส่วนกุ้ง กุ้งดันเอาอาวุธไปทำร้ายสัตว์อื่น แค่นั้นไม่พอ ยังไปเจาะท้องเรือทำให้เรือล่ม ในบรรดาเรือที่ล่มมีสำเภาจีนด้วย .. ครับตำนานเราเริ่มมีจีนปนแล้ว พ่อค้าจีนเดือดร้อน ลำบากจนไปร้องทุกข์กับ พระหมาจ่อ พระหมาจ่อในที่นี้น่าจะเป็นองค์เดียวกับ หม่าโจ้ว หรือ เจ้าแม่ทับทิม เทพผู้พิทักษ์นักเดินเรือ พอพ่อค้าอ้อนวอนมากๆเข้า พระหมาจ่อเลยว่า ขอปรึกษาเทพผู้ใหญ่ก่อน แต่ให้พ่อค้า ทำการหาผ้าแพรสีแดงและสีทับทิมสีละ 10 พับ ธูปเทียนมาเตรียมไว้ พอได้ของครบแล้วทำการอัญเชิญเจ้าทั้ง 8 ทิศ มาประทับเพื่อร้องทุกข์ ถึงเวลาเมื่อเจ้ามาก็ถวายอาหารเครื่องสังเวย จุดประทัด พวกกุ้งรู้เลยมาทำลายเรือสำเภา และจับพ่อค้ากินเป็นอาหาร
พอเรื่องบานปลายไปกันใหญ่ เทพทั้ง 8 ทิศจึงทำเรื่องร้องทุกข์ให้พระหมาจ่อเอาไปร้องกับพระอิศวร และพระอุมา เมื่อทรงทราบเรื่องจึงให้เอาผิดพวกกุ้ง ด้วยทัณฑ์ทรมานให้สาสมกับความผิด แล้ว…จึงให้อำนาจ พระหมาจ่อ เป็นเจ้ายอดสวรรค์ มีอำนาจคุ้มครองเรือสำเภาและนักเดินเรือแต่นั้นมา พระหมาจ่อเป็นเทพของจีนที่ได้รับการแต่งตั้งด้วยเทพฮินดู
พูดถึงคำว่า พระหมาจ่อ ก็มีเรื่องของจีนเป็นเรื่องของเทวดาผู้หญิง ชื่อ หมาโจ๊วบ๊อ แปลว่า แม่ย่าชวด จึงเป็นไปได้ว่า คำว่าแม่ย่านางมาจากเรื่อง แม่ย่าชวดนี่แหละ ชาวจีนมีวิธีไหว้ หมาจ่อ หรือ แม่ย่าชวด อย่างชาวไหหลำ จะจุดธูปไปยืนที่หัวเรือแล้วไหว้อธิษฐานไปทางลำเรือจนถึงท้ายเรือ และไหว้ทางซ้ายและขวาของเรือ
สรุปเรารับเอาเรื่องแม่ย่านางมาจากจีนแถมยังมีกลิ่นวัฒนธรรมแบบแขกนิดๆ ทุกวันนี้เราจะเห็นเรือทุกลำไม่ว่าใหญ่หรือเล็กผูกผ้าสีสันงดงามที่หัวเรือ มากหรือน้อยขึ้นกับความเชื่อ มีการบูชาเทพคุ้มครองเรือที่เชื่อว่าเป็นผู้หญิง เป็นแม่ย่า ขณะเดียวกันถ้านั่งเรือเล่นในแม่น้ำเจ้าพระยาเราจะเห็นศาลเจ้าแม่ทับทิมตั้งอยู่ริมน้ำ เป็นที่สักการะของชาวเรือ ไม่ว่าไปไกลไปใกล้ จะขอให้ พระหมาจ่อ หรือเจ้าแม่หม่าโจว หรือเจ้าแม่ทับทิมคุ้มครอง ให้เดินทางปลอดภัยการค้ารุ่งเรือง
เมื่อรับเอาเรื่องเทวดาผู้พิทักษ์มาแล้ว ก็เอามาผสมกับความเชื่อเรื่องผี ในวัฒนธรรมไทย กลายเป็นความเชื่อว่า ทุกสรรพสิ่งโดยของที่สร้างด้วยธรรมชาติ เช่น บ้าน เรือ ศาล ศาลา รถม้า เครื่องมือทำประมง หูกทอผ้า เสาเรือ เกวียน จะมีเทวดารักษา ที่ซึ่งเราเรียกรวมๆว่าแม่ย่า … แม่ย่า …. แม่ย่านาง ด้วยประการฉะนี้