ย้อนเวลาไปเกือบร้อยปีก่อน อุบาสิกา พุ่ม เทียนประสิทธิ์ สุภาพสตรีผู้ใฝ่ธรรม ได้สละทรัพย์สร้าง ตึกเรียนพระปริยัติธรรม ถวายวัดสัมพันธวงศารามวรวิหาร หรือวัดสัมพันธวงศ์ วัดเก่าแก่กลางย่านการค้าที่ผู้คนรู้จักกันทั่วโลก เยาวราช จุดมุ่งหมายที่คุณย่าพุ่มกำหนดไว้คือให้อาคารแห่งนี้เป็นที่ศึกษาความรู้ทางพระพุทธศาสนา แก่กุลบุตร ผู้บรรพชาอุปสมบทในพระพุทธศาสนา ที่มาของการสร้างตึกแห่งนี้เกิดขึ้นเมื่อ พ.ศ.2460 พระมหารัชชมังคลาจารย์ อดีตเจ้าอาวาส รูปที่ 9 แห่งวัดสัมพันธวงศาราม ได้พัฒนาและบูรณปฎิสังขรณ์วัดสัมพันธวงศ์ โดยให้ความสำคัญกับการพัฒนาด้านการศึกษาพระปริยัติธรรม ทั้งฝ่ายบาลีและนักธรรม ทำให้มีพระภิกษุสามเณรจากต่างจังหวัดเดินทางเข้ามาศึกษาเล่าเรียนเป็นจำนวนมาก จนทำให้ได้รับการกล่าวขานว่า เป็นวัดแห่งนักปราชญ์ และเป็นที่มาของการสร้าง “ตึกพุ่มเทียนประสิทธิ์” แห่งนี้ขึ้นปี พ.ศ.2469 ซึ่งอยู่ในสมัยรัชกาลที่ 7
เวลาที่ผ่านไปทำให้ตึกพุ่มไม่ได้ถูกใช้งานอีก ต่อมากรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนตึกพุ่มเป็นโบราณสถาน ก่อนจะถูกบูรณะพื้นคืนชีวิตให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้งในปี 2563 บทบาทของตึกพุ่มเทียนประสิทธิ์ เปลี่ยนจากอาคารเรียน เป็นที่ตึกของพิพิธภัณฑ์เรียนรู้ประวัติของวัดสัมพันธวงศ์ รวมถึงเรื่องราวเขตสัมพันธวงศ์ที่สำคัญในอดีต อาทิ ย่านวัดเกาะ ย่านสำเพ็ง ย่านเยาวราช ย่านตลาดน้อย อันเป็นชุมชนเก่าแก่ โดยจะเปิดอย่างเป็นทางการไปแล้วต้นเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาก่อนจะเปิดอย่างสมบรูณ์เต็มพื่้นที่ในเดือนมีนาคมที่จะถึงนี้
หากมีโอกาสเยี่ยมชม จะได้รับความรู้ของพื้นที่ เขตสัมพันธวงศ์ จุดที่ตั้งของวัดสัมพันธวงศ์ที่เคยเป็น เกาะ มีน้ำล้อมรอบ จนเคยได้ชื่อ วัดเกาะแก้วลังการาม ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นวัดสัมพันธวงศาราม เพื่อเป็นที่รำลึกถึง สมเด็จพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี ครั้งทรงดำรงพระอิสริยยศสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ ในรัชกาลที่ ๑ องค์ผู้ทรงเป็นปฐมบูรณะวัดเก่าที่เชื่อว่ามีมาตั้งต่กรุงศรีอยุธยา
ทั้งพระพุทธรูปโบราณ คำภีร์เก่าแก่ และโบราณวัตถุของวัดสัมพันธวงศ์ที่เก็บไว้ล้วนทรงคุณค่าหากจะไปเยือนพิพิธภัณฑ์วัดสัมพันธวงศ์ที่ ตึกพุ่ม เทียนประสิทธิ์ วัดหลวงกลางเมืองกรุงเทพฯ