12 กุมภาพันธ์ 2568 วันสุดท้ายของเทศกาลตรุษจีน เป็นสัญญาณเริ่มต้นของฤดูแห่งการเพาะปลูกในสังคมเกษตรกรรมเก่า เทศกาลสำคัญของชาวจีนที่เต็มไปด้วยแสงโคมไฟ ความอบอุ่นในครอบครัว และขนมที่แฝงความหมายลึกซึ้ง “เทศกาลหยวนเซียว” หรือที่หลายคนรู้จักกันในชื่อเทศกาลโคมไฟ ปีนี้เทศกาลหยวนเซียวตรงเป็นวันที่พิเศษมาก เพราะตรงกับวันมาฆบูชาของไทยด้วย
เทศกาลหยวนเซียวจัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือนอ้าย เป็นการปิดท้ายเทศกาลตรุษจีนอย่างเป็นทางการ ชาวจีนจะเฉลิมฉลองด้วยการจุดโคมไฟ ทายปริศนา และร่วมรับประทาน “ขนมหยวนเซียว” หรือ “ทังหยวน” ขนมแป้งข้าวเหนียวทรงกลมที่เป็นสัญลักษณ์ของความสามัคคีในครอบครัว
แต่รู้ไหมว่า ในบางชุมชนของชาวจีน โดยเฉพาะชาวฮกเกี้ยนและแต้จิ๋ว ยังมี “ขนมแป้งรูปเต่า” ที่เป็นอีกหนึ่งไฮไลต์ของเทศกาลหยวนเซียวด้วย
ขนมแป้งรูปเต่า: สัญลักษณ์ของชีวิตยืนยาวและความมั่งคั่ง “เต่า” ในวัฒนธรรมจีนเป็นสัตว์มงคลที่สื่อถึงอายุยืน ความสงบสุข และความอุดมสมบูรณ์ ขนมแป้งรูปเต่าจึงได้รับความนิยมในช่วงเทศกาลที่เกี่ยวข้องกับการอวยพร เช่น เทศกาลหยวนเซียว ขนมชนิดนี้ทำจากแป้งข้าวเหนียวเช่นเดียวกับขนมหยวนเซียว แต่จะปั้นเป็นรูปเต่าและนำไปนึ่งจนสุก ส่วนไส้ก็มีให้เลือกหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นถั่วแดง งาดำ หรือถั่วเขียว
แม้ขนมหยวนเซียวจะเป็นขนมที่นิยมที่สุดในเทศกาลนี้ แต่ในบางชุมชนก็มีการทำขนมแป้งรูปเต่าควบคู่กันไป เพราะขนมทั้งสองชนิดนี้มีความหมายที่แตกต่างแต่ลงตัว ขนมหยวนเซียวสื่อถึงความกลมเกลียวในครอบครัว ส่วนขนมแป้งรูปเต่าก็สื่อถึงชีวิตที่มั่นคงและอายุยืน
เทศกาลหยวนเซียวในชุมชนชาวจีนในไทย
ในประเทศไทย ชุมชนชาวจีนในหลายพื้นที่ยังคงรักษาประเพณีการเฉลิมฉลองเทศกาลหยวนเซียวไว้อย่างเข้มแข็ง ไม่ว่าจะเป็นที่เยาวราช กรุงเทพฯ ตลาดน้อย สมุทรสาคร หรือภูเก็ต
ถ้าใครอยากสัมผัสบรรยากาศเทศกาลหยวนเซียวปีนี้ ลองแวะไปที่ เยาวราช กรุงเทพฯ: ศูนย์กลางชุมชนชาวจีนที่เต็มไปด้วยแสงสีของโคมไฟและอาหารอร่อย ๆศาลเจ้าซัมส้านเทียนเฮวกิ่ง (ม่าจ้อโป๋) จังหวัดภูเก็ต: สถานที่จัดงานเทศกาลหยวนเซียวในวันที่ 11-12 กุมภาพันธ์ 2568 หรือที่ ชุมชนตลาดน้อย กรุงเทพฯ: ชุมชนเก่าแก่ที่ยังคงรักษาประเพณีดั้งเดิมของเทศกาลนี้
เทศกาลหยวนเซียวไม่ใช่แค่การเฉลิมฉลอง แต่ยังเป็นโอกาสที่ครอบครัวจะได้รวมตัวกัน สานต่อวัฒนธรรมและความเชื่อที่ส่งต่อกันมาหลายชั่วอายุคน อย่าลืมหาขนมหยวนเซียวหรือขนมแป้งรูปเต่ามาลองชิม เทศกาลหยวนเซียวเป็นเทศกาลที่เต็มไปด้วยความหมายด้านวัฒนธรรมและความเชื่อของชาวจีน ขนมหยวนเซียวและขนมแป้งรูปเต่าต่างมีบทบาทสำคัญในงานเฉลิมฉลองนี้ แม้จะมีรูปลักษณ์และรสชาติที่แตกต่างกัน แต่ทั้งสองขนมล้วนสื่อถึง ความสามัคคี อายุยืน และความเป็นสิริมงคล