เขาค้อ สวรรค์ของนักท่องเที่ยว ที่ใครๆ อยากไปสัมผัสกับบรรยากาศที่แสนประทับใจ ก่อนที่เขาค้อจะสวยเป็นสถานที่พักผ่อน ท่องเที่ยวที่น่าประทับใจเขาค้อเคยเป็น
สมรภูมิรบโหดสุดๆ แห่งหนึ่งมาก่อน
ช่วงที่พรรคคอมมิวนิสต์ประเทศไทยยังเคลื่อนไหวในหลายจังหวัด ประมาณปี 2503 พื้นที่รอยต่อ 3 จังหวัด ระหว่าง เพชรบูรณ์ พิษณุโลก และเลย เป็นที่อยู่อาศัยของชาวเขา กลุ่มใหญ่สุด คือ ม้ง ทีากระจายกันตั้งหลักแหล่งบริเวณเทือกเขาค้อ เขาปู่ เขาย่า ภูทับเบิก ภูหินร่องกล้า ภูขี้เถ้า
เขา เป็นภูเขาสูงเต็มไปด้วยป่ารกทึบ พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยปักหลักเลือกพื้นที่รอยต่อสามจังหวัดบริเวณนี้มีเนื้อที่ราว 50 ตารางกิโลเมตร สถาปนาเป็นอาณาเขตพรรคคอมมิวนิสต์ ที่เริ่มเข้มแข็งมากขึ้น มีการแบ่งกำลังเป็น 3 จุด ใน 3 พื้นที่ คือ ภูหินร่องกล้า ภูขี้เถ้า ภูทับเบิก พื้นที่เขาค้อ และพื้นที่ภูขัด ภูเมี่ยง
วันที่เกิดเหตุการณ์สำคัญที่ผู้คนจดจำเขาค้อคือ “วันเสียงปืนแตก” 20 พฤศจิกายน 2511 พคท.ประกาศ ในพื้นที่เขาค้อ โดยนำกำลังเข้าตีหมู่บ้านเล่าลือและเข้าตีฐานของอาสาสมัครชุดคุ้มครองหมู่บ้านห้วยทรายเหนือ สังหารเจ้าหน้าที่เสียชีวิตและบาดเจ็บ พร้อมทั้งยึดอาวุธยุทโธปกรณ์ไปได้
พคท.กระชับกำลังผนึกกับชาวเขา จัดตั้ง “กลุ่มงานเขาค้อ” มีชาวเขาเข้าร่วมประมาณ 3,000 คน สถาปนาอำนาจรัฐประชาชนขึ้นในเขตที่มั่นของตน เป็นแห่งแรกในประเทศไทย มีคณะกรรมการบริหารเรียกว่า คณะกรรมการรัฐ มีสภาผู้แทนประชาชนปฏิวัติ ประกอบด้วยสมาชิก 55 คน ที่ได้รับเลือกจากราษฎร และทหารในเขตที่มั่น มีศาลประชาชนซึ่งประกอบด้วย ศาล ผู้พิพากษา และคณะกรรมการการกฎหมาย พื้นที่ตรงนี้ไม่ขอขึ้นกับการปกครองของรัฐไทย
แล้วปฏิบัติการทางทหารก็เริ่มตอบโต้อย่างต่อเนื่อง 25 ธันวาคม 2511 กองทัพภาคที่ 3 จัดตั้งกองบัญชาการผสม 394 ที่สนามบิน อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ เริ่มปฏิบัติการทางทหารอย่างต่อเนื่อง เปิดยุทธการกวาดล้างที่สำคัญรวม 12 ครั้ง เช่น ยุทธการภูขี้เถ้า ยุทธการรามสูร ยุทธการผาเมืองเผด็จศึก 1-3 ยุทธการผาเมืองเกรียงไกร ฯลฯ ปี พ.ศ.2514-2515 ได้เริ่มสร้างถนนแยกจากถนนพิษณุโลก-หล่มสัก ตรงบริเวณกิโลเมตรที่ 100 บ้านแคมป์สนไปยังบ้านเล่าลือ
การต่อสู้ระหว่างรัฐบาลไทย กับ พคท. รุนแรงต่อเนื่อง โดยฝ่ายรัฐไม่สามารถเอาชนะได้ จนต้องปรับยุทธวิธีใหม่ในการทำงานเปลี่ยนจากการใช้ความรุนแรงเป็นการแก้ไขปัญหาชีวิตความเป็นอยู่ อาชีพและรายได้นำราษฎรเข้าไปตั้งรกรากทำมาหากินในพื้นที่เขาค้อให้มั่นคง สร้างความเจริญเข้าไปทั่วบริเวณ ยุทธศาสตร์ที่ได้รับพระราชทานมา ทำให้เขาค้อสงบร่มเย็นมาจนบัดนี้
