สุดเจ๋ง! วงการแฟชั่นไทย ต่อยอดมรดกภูมิปัญญาผ้าไทยสู่ความยั่งยืน
โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม ร่วมกับ ศูนย์บริการวิชาการ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จัดงานมอบรางวัลผู้ชนะเลิศ กิจกรรมการประกวดออกแบบลายผ้าไทยสู่สากลเพื่อการต่อยอดและพัฒนา (Cultural Textile Awards 2023)
ภายใต้โครงการพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมผ้าไทยสู่สากล ประจำปี 2566 มีนิสิตนักศึกษา ผู้ประกอบการและประชาชนทั่วไปให้ความสนใจส่งผลงานเข้าประกวดมากถึง 63 ผลงาน โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ผ้าไหม
ผ้าฝ้าย และสิ่งทอสร้างสรรค์ ซึ่งมีผู้ได้รับรางวัลทั้งสิ้น 24 ผลงาน สำหรับผู้ที่ได้รับรางวัลในแต่ละประเภทจะได้รับเงินรางวัลและใบประกาศเกียรติคุณจากกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม
นางสาววราพรรณ ชัยชนะศิริ รองอธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม เป็นประธานมอบรางวัลฯกล่าวว่า สวธ. เล็งเห็นถึงความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่นในงานหัตถกรรม จึงได้ดำเนินงานโครงการพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมผ้าไทย สู่สากล กิจกรรมการประกวดออกแบบลายผ้าไทยสู่สากลเพื่อการต่อยอดและพัฒนา (Cultural Textile Awards 2023) เพื่อส่งเสริมพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการผ้าทอไทย และนักออกแบบลายผ้ารุ่นใหม่ โดยนำแนวคิดจากหนังสือแนวโน้มและทิศทางผ้าไทยและการออกแบบเครื่องแต่งกาย ด้วยผ้าไทย เล่มที่ 3 (Thai Textiles Trend Book Spring/Summer 2023) มาเป็นหัวข้อในการประกวด เพื่อให้ผู้เข้าประกวดสามารถพัฒนารูปแบบการสร้างสรรค์ลายผ้าไทย ให้ตอบโจทย์ความต้องการของตลาด และต่อยอดมรดกภูมิปัญญาผ้าไทยสู่ความยั่งยืน โดยมุ่งเน้นให้สามารถนำองค์ความรู้มาสู่การปฏิบัติได้จริง สร้างรายได้ให้เกิดแก่ชุมชนกลุ่มที่ทอผ้า และผู้ประกอบการด้านผ้าไทย รวมถึงเป็นแนวทางและแรงบันดาลใจในการสร้างงานสร้างอาชีพของนิสิต นักศึกษา ประชาชนที่สนใจในอนาคตต่อไป
สวธ.หวังเป็นอย่างยิ่งว่า กิจกรรมการประกวดออกแบบลายผ้าไทยสู่สากลครั้งนี้ จะเป็นการนำทุนทางวัฒนธรรมเรื่องผ้าไทยมาต่อยอดสู่สากล สร้างคุณค่าทางจิตใจและมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจในทุกระดับ ตั้งแต่ระดับชุมชน ระดับท้องถิ่น ระดับภูมิภาค ระดับชาติต่อไป และขอขอบคุณคณะกรรมการโครงการฯ ผู้เชี่ยวชาญด้านผ้าไทย และวิทยากรทุกท่าน ที่มีส่วนร่วม ทำให้โครงการนี้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ รวมทั้งผู้เข้าประกวดที่ให้ความสนใจร่วมส่งผลงานตั้งแต่รอบแรก หวังว่าจะได้ชื่นชมผลงานสร้างสรรค์การออกแบบผ้าไทย ในรูปแบบที่ทันสมัย แต่ยังคงเอกลักษณ์ผ้าทอไทยที่งดงาม ในการประกวดปีต่อไป
สำหรับรายชื่อผู้ชนะเลิศกิจกรรมการประกวดออกแบบลายผ้าไทยสู่สากลเพื่อการต่อยอดและพัฒนา (Cultural Textile Awards 2023) ภายใต้โครงการพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมผ้าไทยสู่สากล ประจำปี 2566 ประกอบด้วย
ประเภทผ้าไหม รางวัลชนะเลิศ ได้แก่ ผลงาน“ลายไทย ลายเทศ” โดยนายจักรวรรดิวัตร ปรีจำรัส
จ.กาฬสินธุ์ มีแรงบันดาลใจในการออกแบบจากแนวคิด คือ ไทยและต่างชาติมีการค้าขายและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมเป็นเวลาช้านานมาแล้วทำให้เกิดงานศิลปะผสมผสานระหว่างไทยและต่างประเทศ เช่น สถาปัตยกรรม ลวดลายต่าง ๆ ที่อยู่ในงานจิตรกรรมรวมไปถึงลายผ้าด้วย จึงเกิดเป็นลายไทยผสมลายเทศ โดยใช้เทคนิคการทอผ้าแบบผ้ายกผสมการจกใช้ครั่งย้อมเส้นพุ่ง เส้นยืนและเส้นจก ส่วนเส้นยกย้อมด้วยเปลือกต้นพะยอม ต้นไม้ประจำจังหวัดกาฬสินธุ์
ส่วนรองชนะเลิศอันดับ 1 ได้แก่ ผลงาน ”ล่องโขง” โดยนางสาวตะวัน แพนแหล้ จ.กาฬสินธุ์ และรองชนะเลิศอันดับ 2 ผลงาน ”เพ่งพินิจ” โดยนายธีรภัทร์ เพ็งพินิจ จ.สุรินทร์
ประเภทผ้าฝ้าย รางวัลชนะเลิศ ได้แก่ ผลงาน Fusion of Otherness”สารพัดลักษณ์”
โดย นายศักดิ์สิทธิ์ ภัทรประกฤต จ.นนทบุรี มีแรงบันดาลใจในการออกแบบ คือ การนำเอาความหลากหลายของความงามในการทอผ้า มาใช้ในการสร้างสรรค์เพื่อเป็นภาพสะท้อนของกระบวนการหลอมรวมทางวัฒนธรรม โดยอาศัยรูปแบบการหยิบยืมจากภูมิปัญญาที่หลากหลายมาสร้างให้เกิดรูปแบบของการรวมกันตามลักษณะ ผ้าขาวม้า ซึ่งถือเป็นสัญญะของวัฒนธรรมร่วมเป็นความหลากหลาย ซึ่งเกิดจากการนำเอาวัฒนธรรมนอกเข้ามาต่อยอด เพื่อให้เหมาะสมและเข้ากับวิถีชีวิตที่ต่างกัน ถือเป็นการยกระดับให้เห็นถึงศักยภาพความเป็นไปได้อื่นของผ้าขาวม้าไทยในมิติสากล ใช้เทคนิคกการทอด้วยโครงสร้างแบบ Twill ซึ่งทำให้ผ้ามีผิวสัมผัสที่แน่น แข็งแรง คงรูปได้ดี เหมาะสำหรับการใช้งานได้หลากหลาย ซ้อนด้วยมิติในผืนผ้าด้วยการมัดหมี่ทั้งเส้นพุ่งและเส้นยืน เป็นลายผ้าขาวม้า ซึ่งถือเป็นเทคนิคเฉพาะตัวของผู้ออกแบบ และการสลับกระสวยเพื่อให้เกิดรูปแบบผ้าขาวม้าร่วมสมัย วัสดุที่ใช้คราม ประดู่ ต้นตองโคบ เพกา ส่วนรองชนะเลิศอันดับ 1 ได้แก่ ผลงาน ”สุดสะแนนในแดนแอปพาเลเชีย” โดยนายวิฑูรย์ ไตรรัตน์วงศ์ จ.ขอนแก่น และรองชนะเลิศอันดับ 2 ผลงาน”อีต่อง -ปิล็อก” โดยนางสาวปาณีกาญจน์ โหตระไวศยะ จ.ปทุมธานี
ประเภทสิ่งทอสร้างสรรค์ รางวัลชนะเลิศ ได้แก่ ผลงานชื่อ ”Unconditional love” โดยนางสาวณัฐนิชา
ธรรมวาริน กรุงเทพฯ มีแรงบันดาลใจในการออกแบบ คือ ความรักเป็นสิ่งสวยงาม ไม่จำกัดเพศ การนำความรักรูปแบบหนึ่ง (LGBTQ+) มาเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างผลงานชิ้นนี้ เพื่อสื่อถึงความรักที่ผู้ชายจำเป็นต้องแต่งงานและสร้างครอบครัวกับผู้หญิงนั้นไม่เสมอไป ซึ่งนักออกแบบต้องการนำเสนออีกมุมมองของความรักที่น่าประทับใจเพื่อสื่อถึง“ตัวตนข้ามวัฒนธรรม” อันสวยงาม ใช้เทคนิคทอด้วย Flat Knit Machine สร้างลวดลายโดยเส้นใยธรรมชาติทอสลับเอ็นใส วัสดุที่ใช้เป็นเส้นไหมย้อมด้วยฝาง ใบมะม่วงและใบมะขาม เส้นฝ้ายย้อมด้วยหินโมคคัลลาน ดินแดงและยางกล้วย ส่วนรองชนะเลิศ อันดับ 1 ได้แก่ ผลงานชื่อ ”สู่เมืองกรุง” โดยนางสาวซัมมีย๊ะ ฮะกือลิง จ.นราธิวาส และรองอันดับ 2 ผลงานชื่อ ”ดวงพิทักษ์” โดยเปมิกา เพียเฮียง จ.ลพบุรี