1 มี.ค.67 - ญี่ปุ่นทำได้อย่างไร สู่เมืองต้นแบบไร้ขยะ สามารถนำขยะมาจัดการได้ 100% แถมสร้างมูลค่าและรายได้จากขยะนับร้อนล้านต่อปี ขณะที่เถ้าที่เหลือนำมาใช้ประโยชน์ถมทะเลสร้างเกาะเพิ่มพื้นที่ใช้สอยมากขึ้น กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติฯ มองเป็นตัวอย่างที่ควรตาม พร้อมนำนวัตกรรม แนวคิด มาปรับใช้แก้ปัญหาขยะในประเทศ
ญี่ปุ่น ประเทศที่ขึ้นชื่อในเรื่องเทคโนโลยี รวมถึงความสะอาด หากใครเคยไปเที่ยยแน่นอนว่าต้องประทับใจกับบรรยากาศของบ้านเมือง ที่แม้จะทันสมัย มีทั้งเทคโนโลยี การคมนาคม การบริโภคทั้งจากคนในประเทศ และเหล่านักท่องเที่ยว แต่สอ่งที่เห็นคือขยะในพื้นที่สาธารณะแทบไม่มีให้เห็น ขณะที่ถังขยะก็แบ่งแยกชัดเจนว่าทิ้งได้กับขยะประเภทไหน ชนิดที่ว่าจริงจังมาก จนทำให้นักท่องเที่ยวต้องปฏิบัติตามร่วมกับที่ชาวญี่ปุ่นทำเป็นปกติ
อย่างเช่นที่เมืองโอซาก้า หนึ่งในเมืองที่ขึ้นชื่อว่าแทบจะไร้ขยะ เพราะขยะถูกคัดแยกแล้วตั้งแต่ในครัวเรือน พ่วงด้วยเมืองมีระบบการจัดการที่ดีเยี่ยม จัดเก็บ คัด และแยกขยะตามแต่ละประเภท และส่งตรงไปยังโรงงานจัดการขยะ ที่ผสานกับเทคโนโลยีอย่างทันสมัย จนขยะที่นำมาเข้าสู่กระบวนการจัดการสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อีกครั้ง
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงได้ขอศึกษาตัวอย่างการจัดการขยะจาก โรงงานกำจัดขยะ “ไมชิมะ” (Maishima) ของสำนักจัดการขยะเมืองโอซาก้า ประเทศญี่ปุ่น เป็น 1 ใน 6 โรงงานที่บำบัดและกำจัดของเสีย จากเมืองโอซาก้า และเป็นหนึ่งในโรงงานบำบัดของเสียที่ใหญ่ที่สุดในประเทศญี่ปุ่น ซึ่ง นายฮิโรซึคุ โอคุมูระ เจ้าหน้าที่โรงงานกำจัดขยะไมชิมะ ของสำนักจัดการขยะเมืองโอซาก้า จังหวัดโอซาก้า ประเทศญี่ปุ่น ได้นำคณะติดตามกระบวนการกำจัดขยะทั้งระบบ
ซึ่งในทีแรกที่เห็นไม่น่าเชื่อว่าสีสัน และรูปลักษณ์ ที่ดูคล้ายสวนสนุกแห่งนี้ จะเป็นโรงงานกำจัดขยะที่มีผลงานเด่น นายฮิโรซึคุ โอคุมูระ บอกว่า การออกแบบโรงงานกำจัดขยะแห่งนี้สะดุดตา และมีความโดดเด่น เป็นผลงานออกแบบของ จิตรกรชื่อดังของเวียนนา “Friedensreich Hundertwasser” ที่ให้เส้น และสี ที่เป็นตัวแทนของนวัตกรรมที่ใช้ในการจัดการขยะ โดยที่จะต้องผสานกลมกลืนกับธรรมชาติ และสภาพแวดล้อมมากที่สุด
จะเห็นได้ว่าบริเวณหลังคาและหน้าต่าง รวมทั้งรอบอาคาร เต็มไปด้วยพืชพรรณ พุ่มไม้ จนทำให้ทั้งอาคารเป็นสีเขียว ซึ่งในอนาคตมีการวางแผนให้พืชพรรณส่วนหนึ่งเป็นป่าที่อาศัยของพวกนกและแมลง ทั้งยังเตรียมการปลูกต้นไม้และสร้างบ่อแบบ Biotope ไว้ล่วงหน้า มีผู้คนมาเยี่ยมเยือนเพื่อชม อีกทั้งสถานที่แห่งนี้ยังถูกควบคุมมลพิษแบบล่าสุด และมีอุปกรณ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมครบถ้วนอีกด้วย ทำให้โรงงานไม่ปล่อยของเสียออกสู่สิ่งแวดล้อม นวัตกรรมช่วยกำจัดสารไดออกซินซึ่งมาจากการเผาขยะได้อย่างดี
คุณ ฮิโรซึคุ บอกด้วยว่า ด้วยการออกแบบ และหัวใจที่พร้อมให้ทุกคนเข้ามาเรียนรู้ ทำให้อาคารพื้นที่ 30,000 ตารางเมตร ของโรงงานกำจัดขยะ “ไมชิมะ” เป็นจุดเช็กอินของนักท่องเที่ยวมากถึงเดือนละ 800-1,000 คน ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ของเด็ก ๆ และนักท่องเที่ยวที่มาเยือนเมืองโอซาก้า ที่เข้าใจถึงกระบวนการจัดการขยะ และเห็นความสำคัญอย่างในที่เราต้องช่วยกันคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง
โดยผูัที่เดินทางมาจะได้ชมผลงานศิลปะของศิลปินชาวออสเตรีย ทั้งนอกและในอาคาร ที่มีการจัดแสดงผลงานศิลปะภาพวาดต่างๆ และแบบจำลองตัวอาคาร ของเฟรเดนส์ไรน์ ฮุนเดอวัสเซอร์ อีกด้วย แต่ละจุดยังอธิบายถึงกระบวนการทำงานของโรงงานฯ ที่มีความสำคัญต่างกันไป ตั้งแต่จุดรับขยะ คัดแยกด้วยกลไก ไปจนกระทั้งเหลือเพียงเถ้าขยะ ที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ในภายหลัง เช่นการนำเถ้าเป็นส่วนหนึ่งในการถมทะเลขึ้นมาเป็นเกาะนั้นเอง ขยะที่กระบวนการเผาไหม้ยังสามารถพลังงานขึ้นมาอีกด้วย สามารถขายเป็นไฟฟ้าให้กับหน่วยงานต่างๆ ใช้ประโยชน์ เพราะในกระบวนการจะผลิตกระแสไฟฟ้าจากการเผาขยะได้ถึง 32,000 กิโลวัตต์ต่อชั่วโมง นำมาใช้กับส่วนแสดงอาคารทั้งหมด ที่เหลือจะขายให้เอกชน สร้างรายได้กว่า 600 ล้านเยน หรือประมาณ 150 ล้านบาทต่อปี โดยที่สิ่งแวดล้อมโดยรอบไม่ได้รับผลกระทบจากมลพิษ เนื่อจากโรงงานควบคุมการก่อมลพิษได้ภายในโรงฝานทั้งหมดนั้นเอง
คุณฮิโรซึคุ ยังบอกอีกว่า ในฐานะชาวโอซาก้า และเจ้าหน้าที่โรงงานกำจัดขยะ “ไมชิมะ” ภูมิใจอย่างมีที่มีส่วนในการแก้ปัญหาขยะของเมืองได้ และชาวโอซาก้า ก็รู้สึกภูมิใจที่การคัดแยกขยะ และไม่ทิ้งขยะในที่สาธารณะ สามารถนำมาซึ่งการพัฒนาชาวเมืองได้ และคุณภาพชีวิตของชาวเมืองก็มีแนวโน้มที่ดีตามไปด้วย
ปัจจุบันโรงงานกำจัดขยะ Maishima มีระบบการกำจัดขยะด้วยวิธีเผาความร้อน 900 องศาเซลเซียส และบดขยะขนาดใหญ่ แต่ละวันจะมีปริมาณขยะเข้ามากำจัดประมาณ 450 ตัน ส่วนขี้เถ้าขยะจากการกำจัดด้วยการเผาจะเหลือประมาณ 200 ตันต่อวัน จะถูกนำไปถมทะเล ที่ผ่านมาขยะจากการจัดการสามารถนำไปถมทะเลสร้างเป็นสนามบินคันไซ และเกาะต่างๆ ในญี่ปุ่นอีกด้วย เป็นต้นแบบให้หลายประเทศเรียนรู้แนวทางเป็นไปได้ในการจัดการขยะของตนเอง เช่น ประเทศไทย
นายจตุพร บุรุษพัฒน์ ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า ประเทศญี่ปุ่น มีระบบการจัดการขยะอย่างเป็นระบบที่มีการคัดแยกขยะมาจากบ้านเรือนและมีวินัยในการทิ้งและแยกขยะแต่ละประเภทออกจากกัน ส่งผลให้เมืองต่างๆ น้อยมากที่จะเห็นกองขยะตามพื้นถนน เพราะคนญี่ปุ่นมีระเบียบวินัยและรักษาความสะอาดทั้งในบ้านและบริเวณภายนอก
ขณะที่ภาครัฐหรือท้องถิ่นมีกฎระเบียบชัดเจนในการเก็บและจัดการขยะ โดยจะนำระบบการจัดการขยะและเทคโนโลยีจากญี่ปุ่นมาปรับปรุงใช้กับการจัดการขยะของไทยให้เป็นระบบมากขึ้น โดยเฉพาะการสร้างวินัยให้กับประชาชนตั้งแต่การคัดแยกขยะไปจนถึงการกำจัดขยะ
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีแผนแก้ปัญหาเรื่องการจัดการขยะร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ด้วยการออกมาตรการที่เข้มงวดขึ้น แต่ยังใช้การจัดการรูปแบบเดิมอยู่คือการฝั่งกลบ ซึ่งไทยจะนำระบบการจัดการขยะและเทคโนโลยีจากญี่ปุ่นมาปรับปรุงใช้กับการจัดการขยะของไทยให้เป็นระบบมากขึ้น โดยเฉพาะการสร้างวินัยให้กับประชาชนตั้งแต่การคัดแยกขยะไปจนถึงการกำจัดขยะ แม้ภาพรวมการจัดการขยะของไทยปัจจุบันดีขึ้นต่อเนื่องจากแผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะของประเทศ ฉบับที่ 2 พ.ศ 2565 - 2570 เพื่อให้เกิดการ ลด คัดแยก และใช้ประโยชน์ขยะต้นทางและกลางทาง ทั้งขยะอาหาร ขยะพลาสติก ขยะบรรจุภัณฑ์ ของเสียอันตรายชุมชน และขยะประเภทอื่นๆภายใต้ความร่วมมือของภาครัฐและภาคเอกชน
กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) ได้ทำแผนที่นำทางการจัดการขยะอาหาร พ.ศ 2566 - 2573 และแผนปฏิบัติด้านการจัดการขยะอาหาร ระยะที่ 1 พ.ศ 2566 - 2570 เพื่อเป็นแนวทางการป้องกันและแก้ปัญหาการจัดการขยะของประเทศ ซึ่งเน้นความร่วมมือของภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนมุ่งเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้จำหน่ายอาหาร ผู้ประกอบอาหาร และผู้บริโภคในการป้องกันการเกิดและลดขยะอาหาร ณ แหล่งกำเนิด และนำขยะอาหารไปใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่า เพื่อให้เหลือขยะอาหารที่ต้องกำจัดน้อยที่สุดจะช่วยให้ขยะอาหารของประเทศลดลงต่อเนื่อง
