ก่อนอื่นต้องบอกว่า ไม่ได้มีคำตอบ ถึง “กลิ่น” ตามหัวเรื่องที่เขียนไว้ ที่ตั้งชื่อเรื่องแบบนี้เพื่ออยากลองอธิบายถึงเรื่อง” ผี” ด้วย “กลิ่น” มากกว่า ประสบการณ์ที่คนส่วนใหญ่แชร์กันเรื่องที่ได้เห็น ผี และเรื่อง ผี เป็นเรื่องความเชื่อขึ้นอยู่กับวิจารณญาณและมุมมองของแต่ละท่าน ขอให้อ่านเรื่องเล่าเอาบันเทิงปนความรู้เรื่องเก่าก็แล้วกัน
ผีในคำนิยาม ของคนเก่าคนแก่ ท่านให้ความเห็นว่า สิ่งใดก็ตามที่ปกติไม่สามาถจะมองเห็นตัวได้ แต่เราถือหรือเข้าใจเอาว่ามีฤทธิ์ และอำนาจเหนือคน อาจจะให้ดีหรือให้ร้าย คือ ให้คนหรือให้โทษแก่เราได้ สิ่งที่เรากลัวเกรงหรือบางทีก็นับถือ เรามักเรียกสิ่งนั้น ว่า “ ผี” ผีนั้นถูกกำหนดโดยท่าทีที่มีต่อเรา คือมีทั้ง ผีดี และ ผีร้าย ก็เพราะเรามักเรียกสิ่งที่มองไม่เห็นแต่เชื่อว่ามีฤทธิ์เป็นผู้ช่วยให้เราได้สำเร็จสมความปรารถนา พอมาดีก็เลยยินดี ขณะเดียวกันผี หรืออะไรที่มีฤทธิ์ มาทำให้เราเกิดความติดขัด หรือมาครอบครองมีอำนาจเหนือจิตใจและร่างกายคนเรามองว่าสิ่งนั้น เป็นผีร้าย และยังมีผีกลางๆ ที่ท่านเสถียรโกเศศ เรียกว่า ผีแบบคาบเส้น คือ ไม่รู้ว่าดีหรือร้าย เป็น สิ่งที่ สิงสถิตย์อยู่ ณ ที่ใดก็ครอบครองสิ่งนั้น มีอำนาจ เป็นใหญ่ในที่นั้น เช่น เจ้าที่ เจ้าทาง เจ้าทุ่ง เจ้าท่า เจ้าป่า เจ้าขา และรวมถึงผีผู้รักษา พยาบาล ขจัดโรค ขจัดภัยและทุกข์ทั้งหลายที่เรียกว่า ผีฟ้า
ประสบการณ์ที่มีการสัมผัสกับผี นอกจากที่เล่าว่าเห็นด้วยตา คือ ได้กลิ่น กลิ่นธูป กลิ่นเหม็น (ที่บอกว่าเหม็นนี่ไม่รู้จะมีกี่คนที่เป็นคนวัดแล้วอยู่กับการทำศพจนรู้จักกลิ่นจริงๆ ว่าเป็นยังไง) ถึงตรงนี้เหมือนจะสรุปได้ว่า กลิ่น ของ สิ่งที่เราเรียกว่า ผี เป็นประสบการณ์เฉพาะบุคคลแล้วแต่ใครจะมีประสบการณ์ มาดีมีกลิ่นหอม มาไม่ดีกลิ่นไม่ดี ถ้านี่เป็นทฤษฎีแสดงว่ากลิ่นของผีไม่มีความแน่นอนเป็นไปตามแต่อารมณ์
มาที่เรื่อง ของ สาง ที่เอาเรื่อง สาง มา เทียบกลิ่นกับผี เพราะ สาง มีความหมายหลายแบบ เป็นได้ทั้งหมายถึง ผี ประเภทหนึ่ง และเป็นผีที่ถูกเรียกโดยกำหนดชื่อด้วยกลิ่นอย่างชัดเจน ที่เราเรียก สาบสาง อาจารย์ เสถียรโกเศศ อธิบาย สาง ไว้ว่าหมายถึงกลิ่นผีที่มีกลิ่นตัวเหม็น เหมือน กลิ่นซากศพ ที่แห้ง กลิ่นคนเจ็บหนักจวนตาย หรือที่เรียกว่าเหม็นสาง และหมายถึงร่างของสิ่งมีชีวิตตายไปแล้ว คำว่าสาง ยังมีความหมาย รวมถึง เวลารุ่งเช้า และหมายถึงสัตว์ชนิดหนึ่งที่คู่กับเสิอ
ถ้าคาดหวังที่จะมีคำตอบตามชื่อเรื่องว่า ผี กับ สาง ใครหอมกว่า กันโดยดูถึงความน่าจะเป็น คงไม่หอมทั้งคู่ แต่ถ้าต้องเลือก คงต้องบอกว่าผีนั่นแหละที่น่าจะ มีกลิ่นมากที่สุด เพราะ สาง เป็น สัพเซ็ตของผี เมื่อสางหมายถึงกลิ่นของร่าง สิ่งที่จิตละวางไว้แล้ว ธรรมของสรรพสิ่งที่จะเน่าเปื่อยไปตามกาลเวลา จะว่าไปในฐานะคนวัดที่เคยอยู่ใกล้กับ ศพ กลิ่นของร่าง หรือ ศพ นั้นก็เปลี่ยนไปตามกาลเวลา จากที่ไม่มีกลิ่น จนเริ่มมี จนรุนแรงสุดๆ ไปสุดๆ แล้ว กลิ่นก็จางไป กลิ่นศพที่ตายนาน แล้วสุดท้ายก็กลายเป็นดิน เป็นการเปลี่ยนแปลงคือสู่ธาตุดิน เริ่งจากเมื่อลมลาจากไป ความอบอุ่นคือไฟ หมดไป ทิ้งร่างให้น้ำแห้งเหือดไป จนกลายเป็นดินในที่สุด
จาก ผีสางเทวดา ของเสถียร โกเศศ